Onze gemeente heeft door haar ligging extra last van de klimaatverandering. Om onze dorpen prettig leefbaar en veilig te houden, moeten we dus ook extra maatregelen nemen. Heel belangrijk daarbij is vergroenen. Dat doen we onder meer door de herinrichting van een aantal pleinen: de Heuvelrugpleinen.

Overstort van het riool

Bij heftige buien stroomt het regenwater in onze gemeente van de heuvel af, de lagergelegen dorpen in. Daar kan het water niet goed in de bodem zakken omdat die voor het grootste deel is afgedekt met steen, asfalt en bebouwing. Het water stroomt via goten en regenpijpen het riool in, en als dat vol is blijft het water op straat staan en loost het riool het water op sloten en andere waterpartijen.

Vergroenen voor evenwicht

Een belangrijke manier om verdroging en wateroverlast tegen te gaan is: minder stenen, meer groen. Zo kunnen we het regenwater opvangen en in de bodem laten zakken op de plek waar het valt. Vergroenen draagt ook bij aan het evenwicht in de natuur. En in een groene omgeving woont en leeft het prettiger. Naast parkeerplekken en trottoirs vergroenen we bijvoorbeeld diverse pleinen in Driebergen. Van 'versteende' pleinen maken we samen met bewoners aantrekkelijke Heuvelrugpleinen, met veel bomen en planten,regenwateropslag, bloemenperkjes en insectenhotels.

Heuvelrugplein de Griffel

Dit eerste Heuvelrugplein ligt tussen de appartementencomplexen van de Griffel en de Lei in Driebergen. Met veel stenen en in het midden wat bomen. Samen met de bewoners maken we dit plein groener, met bomen en planten voor vogels, bijen en vlinders. Het regenwater kan er weer de grond in zakken. Een echt Heuvelrugplein!

Bekijk de schetsontwerpen voor Heuvelrugplein de Griffel 

Heuvelrugplein Traaij

Het plein aan de Traaij bestaat op een paar bomen na helemaal uit stenen. Ook van dit plein gaan we een groen en aantrekkelijk Heuvelrugplein maken. Dat beter bestand is tegen hitte en heftige regen. En voor gebruikers een prettige plek om elkaar te ontmoeten.

Bekijk de schetsontwerpen voor Heuvelrugplein Traaij

Wilt u meer weten over het project Heuvelrugpleinen?

Stuur een e-mail met uw vraag of opmerking naar duurzaam@heuvelrug.nl.

Wat doet onze gemeente aan de gevolgen van het veranderende klimaat?

De afgelopen drie zomers werd in Nederland het ene na het andere weerrecord verbroken. Extreme weersomstandigheden met grote gevolgen voor mensen, dieren en planten. Ook in onze gemeente krijgen we steeds vaker te maken met de verandering van het klimaat. Om die gevolgen van de klimaatverandering te beperken zijn forse aanpassingen nodig aan de openbare ruimte en aan onze  woon- en leefomgeving.

Droogte door extreme hitte

Lange perioden van droogte zijn niet zo bijzonder meer. Een paar droge en hete dagen zijn niet zo erg en soms zelfs fijn. Lange perioden van droogte kunnen wel schade aanrichten aan de omgeving. De grond droogt uit waardoor planten en gewassen verdorren. Op de Utrechtse Heuvelrug zijn de gevolgen extra groot, omdat bij heftige regenbuien het water de heuvel af stroomt en niet de grond in gaat. We kunnen problemen voorkomen door zoveel mogelijk regenwater in de bodem te laten wegzakken op de plek waar het valt. Infiltreren noemen we dat. Omdat stenen geen water doorlaten, moeten we die weghalen waar het kan en vervangen door onverharde oppervlakken met planten. We herstellen de natuurlijke infiltratie van regenwater en voorkomen wateroverlast. En daarmee beperken we de verdroging van de prachtige natuur op de Heuvelrug.

Wateroverlast door hevige regenbuien

De langere hete en droge perioden worden steeds vaker afgewisseld met zware regenbuien. Die buien zijn heviger en komen vaker voor. Als het zo hard regent, heeft ons riool het zwaar te verduren. De riolen raken overvol en lozen het rioolwater via zogenaamde overstorten ongezuiverd op het oppervlaktewater. Dit is slecht voor de kwaliteit van het grondwater in onze gemeente. Daarnaast kan in een omgeving met veel stenen het regenwater niet in de bodem zakken, met als gevolg wateroverlast op straat, in tuinen en soms zelfs in onze huizen.

Door het regenwater zo veel mogelijk te verwerken op de plek waar het valt, wordt het riool minder belast. Het is dus erg belangrijk om te zorgen dat het regenwater in de bodem kan zakken. Water opslaan, bijvoorbeeld in een regenton, tank of regenschutting, is ook een goede oplossing. Het opgevangen water kan op een later moment, tijdens een periode van droogte, weer worden gebruikt.

Hitte

Hete zomerdagen en benauwde plaknachten, we liggen er steeds vaker wakker van. Uitzonderlijk hoge temperaturen kunnen zelfs leiden tot het uitvallen van elektriciteit, telecom en infrastructuur. De kans op natuurbranden neemt toe. Extreme hitte leidt tot verminderde arbeidsproductiviteit, gezondheidsproblemen en zelfs tot risico op sterfte onder kwetsbare bevolkingsgroepen. Ook de kans op zonnebrand bij gewassen neemt toe door klimaatverandering. In stedelijk gebied zijn de gevolgen van hitte het grootst. Maar ook in onze dorpen merken we het effect van muren, straten en verharde pleinen. De stenen nemen warmte op wat leidt tot hogere temperaturen. ’s Nachts blijven stenen warmte uitstralen.

Het vergroenen van oppervlakken is daarom een slimme zet. Planten hebben namelijk een verkoelende werking en ze zorgen voor schaduw op een warme zomerdag. Een extra voordeel is dat planten en bomen de lucht zuiveren en zorgen voor een prettige leefomgeving voor mens en dier. En nog een pluspunt: een groene omgeving is vaak een mooie omgeving.

Biodiversiteit, het evenwicht in de natuur

Biodiversiteit is belangrijk. Elk plantje en ieder diertje is nuttig, alle planten en dieren bij elkaar zorgen voor evenwicht in de natuur. Hoe groter de verscheidenheid aan flora en fauna, hoe beter het voor ons is. Met alle bebouwing en bestrating wordt de ruimte voor flora en fauna steeds kleiner. Ook heeft biodiversiteit te leiden onder de droogte, omdat groen in de stad onvoldoende van water kan worden voorzien en natuur verdwijnt door droogte. En dat terwijl we die natuur juist meer dan ooit nodig hebben.

Vergroening werkt!

Veel maatregelen voor klimaataanpassingen gaan uit van vergroenen. Bij vergroenen is het belangrijk om rekening te houden met biodiversiteit. Dus met inheemse planten en bomen, gifvrij tuinieren en onderhoud, met voldoende beschutting voor insecten, vlinders en vogels. 

Omgaan met klimaatadaptatie

Ook op de Utrechts Heuvelrug hebben we te maken met problemen die komen door klimaatverandering. We moeten dus aan de slag om deze problemen aan te pakken en nieuwe problemen te voorkomen. In het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie(externe link) is vastgesteld dat we Nederland in 2050 “klimaatbestendig” moeten hebben ingericht. Dit kan door regenwater langer vast te houden, onze omgeving te vergroenen en de schade door extreem weer (bijvoorbeeld overstroming) zo veel mogelijk te beperken. Niet alleen binnen de bebouwde kom, maar ook in het buitengebied. Hier ligt de komende jaren een grote uitdaging voor overheden, inwoners, de bouwsector, terreinbeheerders en de agrarische sector.

De komende jaren gaan we dus hard aan de slag om onze gemeente aan te passen aan de gevolgen van het veranderende klimaat. Dit doen we met projecten zoals Amerongen Waterproof en met de klimaatvriendelijke Heuvelrugpleinen in Driebergen. Heeft u een vraag over klimaatadaptie in onze gemeente? Stuur een e-mail naar duurzaam@heuvelrug.nl.

Zelf aan de slag?

U kunt zelf natuurlijk ook meehelpen. Vang hemelwater op in uw tuin. Vervang tegels door beplanting zodat water in de grond kan wegzakken. Of leg een groen dak. Op klimaatklaar.nl(externe link) vindt u tips en ideeën en handige uitleg hoe u dat kunt doen. En op heuvelrugtuin.nl(externe link) leest u hoe u van uw tuin een echte Heuvelrugtuin maakt. Samen houden we onze gemeente leefbaar.