Openbaar groen en bomen, beheer en onderhoud
Een groene omgeving is belangrijk. Het ziet er mooi uit, inwoners genieten van groen, het helpt tegen hitte en wateroverlast. Groen is ook fijn voor insecten en andere dieren, het bevordert de biodiversiteit.
Onze gemeente zorgt voor een groene omgeving. Elk jaar wordt gekeken of de beplanting en de bomen nog gezond zijn. Waar dit niet zo is, wordt oude beplanting en soms ook bomen vervangen. Waarom en hoe we dit doen, vertelt wethouder Anouk Haaxma in deze video:
Onderhoudskwaliteit van het openbare groen
De bomen in onze gemeente dragen bij aan de beleving van de openbare ruimte. Ook zijn ze belangrijk voor de uitstraling van de omgeving. Wij zijn verantwoordelijk voor het beheer van het openbaar groen en de bomen die ons eigendom zijn. Wij beheren bijna 37.000 straat- en laanbomen en ongeveer 11.000 bomen in bosranden en bosstroken.
De ruimte is verdeeld in gebieden met een specifieke functie, zoals woonwijk, sportterrein of begraafplaats. Voor elk gebied heeft de gemeenteraad vastgelegd hoe goed dit wordt onderhouden. Daarbij wordt de CROW beeldkwaliteitssystematiek gebruikt. Dit is een gecertificeerde methode die veel groenaannemers en opdrachtgevers gebruiken.
Verantwoord beheren
In een stedelijke omgeving zijn de groeiomstandigheden voor bomen vaak verre van optimaal. Gemiddeld wordt een boom in de gemeentelijke openbare ruimte in Nederland dan ook maar dertig tot veertig jaar oud. In onze gemeente worden de bomen meestal ouder. Als het mogelijk is wordt geprobeerd om bomen lang te laten staan. Oude bomen hebben een hoge ecologische en recreatieve waarde. Omwille van de veiligheid moet dit echter wel verantwoord blijven.
Inspectie
Wij zijn wettelijk verplicht om bomen regelmatig te controleren en dit vast te leggen. Dit doen wij gemiddeld eens per vijf jaar en bij bosbomen eens per zes jaar. Als een boom al wat ouder is en mankementen vertoont, wordt deze vaker gecontroleerd en/of verder onderzocht. Dat doen we dan elk jaar of elke twee jaar.
Onderhoud
Tijdens deze controle krijgen wij ook een totaalbeeld van bomen die gesnoeid of gekapt moeten worden. Het is niet mogelijk, en in de meeste gevallen ook niet nodig, om de bijna 50.000 bomen in onze gemeente jaarlijks te onderhouden. Daarom worden er prioriteiten gesteld zodat de risico’s minimaal zijn.
De meeste bomen worden één keer in de vijf jaar gesnoeid, waarbij alleen dode- en gevaarlijke takken worden verwijderd. Het snoeien van bomen wordt aanbesteed en uitgevoerd door externe gecertificeerde boomverzorgingsbedrijven.
Vitale bomen
Een groene omgeving stimuleert de gezondheid en milieukwaliteit. Bomen zijn hierin onmisbaar en zijn een belangrijk middel in de noodzakelijke klimaatadaptatie. Ze verbeteren bijvoorbeeld de luchtkwaliteit, zorgen voor langdurige CO2 -binding en zorgen bij hevige regen voor een vertraagde afgifte van water naar de bodem.
In het bos mag een boom groeien, aftakelen en langzaam afsterven, maar in de openbare ruimte is de groeiruimte beperkt en moet de veiligheid worden gewaarborgd. Hiervoor is het soms nodig in te grijpen. Als gemeente beheren we onze bomen zorgvuldig en maken we afwegingen over individuele bomen.
Aanvullende informatie
Openbaar groen
| Dorp | bermen | gazon | bos | hagen | struiken | sloot en water |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Amerongen | 5 | 5 | 4 | 1,3 | 2,3 | 0,1 |
| Doorn | 13 | 16 | 30 | 2,6 | 2,2 | 1,8 |
| Driebergen-Rijsenburg | 38 | 19 | 86 | 1,5 | 6,2 | 10,5 |
| Leersum | 8 | 9 | 7 | 1,2 | 2,4 | 1,0 |
| Maarn | 7 | 11 | 16 | 0,7 | 1,6 | 1,0 |
| Maarsbergen | 9 | 2 | 1 | 0,1 | 0,4 | 0,7 |
| Overberg | 8 | 1 | 1 | 0,0 | 0,3 | |
| 333,9 | 89 | 62 | 145 | 7,5 | 15,0 | 15,4 |
Straat- en laanbomen
| Boomtype | Amerongen | Doorn | Driebergen-Rijsenburg | Leersum | Maarn | Maarsbergen | Overberg |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Laanbomen | 1.274 | 6.494 | 14.270 | 3.504 | 3.835 | 968 | 710 |
| Vormbomen | 639 | 1.379 | 1.010 | 1.276 | 597 | 95 | 39 |
| Bosbomen | 254 | 4.546 | 3.063 | 810 | 1.916 | 352 | 0 |
| Totaal | 2.167 | 12.419 | 18.343 | 5.590 | 6.348 | 1.415 | 749 |
Overlast van bomen
Uitgangspunt in onze gemeente is om gezonde bomen zo lang mogelijk te laten voortgroeien. Wat voor de één een genot is, kan bij de ander echter ergernis geven. Soms ondervinden inwoners hinder van bomen. Als dat te wijten is aan onvoldoende onderhoud aan de bomen, zal het nodige onderhoud alsnog moeten plaatsvinden om de hinder weg te nemen.
Maar wat als het onderhoud en beheer gewoon op orde is en de boom er prima bij staat? Ook dan kan overlast worden ervaren, zoals van vallend blad, schaduw, overhangende takken, stuifmeel en pollen, wortelopdruk of vogelkolonies.
Beleid
Bomen hebben een gunstige invloed op hun omgeving. Niet alleen verfraaien ze het straatbeeld, ze zijn een voedselbron, rust- en verblijfplaats en voortplantingsplaats voor dieren. Bovendien zorgen ze voor verkoeling, vangen ze fijnstof af en hebben ze een algemene positieve invloed op de gezondheid van mensen. Daarom geldt in onze gemeente het uitgangspunt dat we gezonde, door de gemeente beheerde, bomen laten staan.
Bij overlast gaan we eerst in gesprek met degene die het verzoek indient. Wat voor overlast ervaart hij of zij precies? Hoe ernstig is de overlast? Normale bladval, vallende eikels, of berkenpollen of –zaden en enige mate van schaduwwerking vinden wij acceptabel. Bij het bepalen of er sprake is van overlast die moet worden weggenomen, kijken we naar de aard, de duur en de ernst van de overlast in verband met de plaatselijke omstandigheden.
Verplaatsen en kappen
Door woningbouw, herinrichting van straten, ziekte of een onveilige situatie moeten we soms bomen kappen of verplaatsen. Een boom kappen kan niet zomaar. In onze gemeente geldt binnen de bebouwde kom namelijk een bomenverordening. Deze verordening bepaalt dat voor de kap van vrijwel elke boom een omgevingsvergunning moet worden aangevraagd.
Bij de beoordeling van de vergunning wordt de reden voor de aanvraag afgewogen tegen de ‘waarde’ die de boom heeft: natuurwaarde, milieuwaarde, landschappelijke waarde, cultuurhistorische waarde, waarde van stads- en dorpsschoon en waarde voor recreatie en leefbaarheid.
In sommige gevallen, bijvoorbeeld in een onveilige situatie, moeten we een boom onmiddellijk kappen en geldt een noodkapprocedure. Ook in deze gevallen vragen we een vergunning aan. Voor elke boom die we als gemeente kappen, planten we normaal gesproken een nieuwe boom terug. Op dezelfde plek of verderop, zoals beschreven in het herplantbeleid.